Fakültemiz Acil Tıp AnabilimDalı Dr. Öğr. Üyesi Canan AKMAN Kampüs Özel Programında ''Acil Tıp, Acil Servis, Acil Durumlar, Son Dönemlerde Artan Hekimlere Şiddet'' Konusunda Bilgilendirici Açıklamalarda Bulundu ;

Acil Tıp Nedir?

Hemen bakım gerektiren, ayrıştırılmamış ve tanısı konulmamış akut hastalıklar ya da yaralanmalara sahip hastalara, randevusuz bakım verme alanında ihtisas düzeyinde eğitim verilen bir tıp anabilim dalıdır. Biz Acil tıp hekimleri hastaları resüsite (kalbi ve solunumu durmuş) ve stabilize etmek, genel bakıma uygun hale getirmek ya da daha ileri bakım gerektiren hastaları  tespit edip ilk bakılarına başlamak ve tüm resüsitatif müdahale ve girişimleri yapabilecek yetkinlikte yetiştiriliyoruz. Özellikle kalabalık acillerde biz  acil tıp hekimleri çok fazla sayıda hasta görüp muayenesini yapmaktayız. Hastalıkları yönetip, acil serviste hastaların yönetimini sağlıyoruz..organize ediyoruz. Hastalar taburcu olabilir, hastanede servise veya yoğun bakıma yatırılabilir. Bazen de başka nedenlerden dolayı bir başka merkeze sevk olabilmektedir.

Tüm bu durumlar için geniş bir tıp bilgisi ve beraberinde cerrahi girişim, travma resüsitasyonu, ileri kardiyak yaşam desteği ve ileri hava yolu yönetimi gibi girişimsel işlem becerisine de sahip olarak yetiştiriliyoruz.Bir çok farklı ihtisas alanının bilgi ve becerisine sahibiz. Öreneğin, Hasta resüsite edilmesi ile kritik izlem, hava yolu yönetimi ile anestezi ile, kompleks laserasyon tamiri ile plastik cerrahi, kırık-çıkıkların redüksiyonu ve stabilizasyonu ile ortopedi,Kalp krizi, kalp yetmezliği ve kalp ritim bozukluğu yönetimi ile kardiyoloji, inme(felç) hastalarının yönetimi ile nöroloji, vajinal kanamalı gebe hastaya yaklaşım ile kadın doğum, burun kanamaları ile kulak-burun-boğaz  bölümü ile, göğüs tüpü takılması ile göğüs cerrahi, hastada ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi yorumlaması ile radyoloji gibi farklı ihtisas alanlarının bilgi ve becerilerine sahibiz.

Dünyada  Acil tıp1960 yılında başlamıştır. 1966 yılında Amerikan Ulusal Bilimler Akademisinin yayınladığı ‘kazalarda ölüm ve sakatlıklar: modern toplumun ihmal edilmiş hastalığı’ yazısının çok ses getirmesi üzerine acil tıp hizmetleri yeniden ele alınmıştır. 1970 yılında ilk acil tıp anabilim dalı Cincinati üniversitesinde kuruldu. Türkiye’de ise ilk İzmir dokuz eylül üniversitesinde dr.JohnFowlerIn etkin çabaları ile 12 nisan1993 ‘de ilk ve acil yardım olarak kuruldu.

 Acil durumlar nelerdir?

Hiç beklemediğimiz anlarda karşımıza çıkabilecek, hastalık ve kaza halleri; suda boğulma, trafik kazaları, afetler, terör olayları, sabotaj, kurşunlanma, bıçaklanma, tecavüz, yüksekten düşme, iş kazaları, uzuv kopmaları, elektrik çarpması, donma, soğuk çarpması, ısı çarpması, ciddi yanıklar, zehirlenmeler, göz yaralanmaları, anaflaktik şok, omurga , alt –üst ekstremite kırıkları, kalp krizi, hipertansiyon krizleri, şuur kaybı, akut solunum problemleri, ciddi genel durum bozuklukları, ateş(38,5 derece), ani felçler, akut batın(karın ağrıları), aktif massif kanamalar, renal kolik, kalp ve solunum durması sayılabilir.

 112 Acil Sağlık Hizmetleri   ve Acil servis arasındaki ilişki nedir?

112 çağrı merkezi, 112 Acil çağrı hizmetleri görüşüldüğü merkezdir. 7 gün 24 saat sağlık hizmeti sunmaktadır. 122 arandığında, il ambulans servisi komuta merkezine doğrudan ulaşılmaktadır. Arayan kişiye Ne oldu? Nerede oldu? Nasıl? Gibi sorular sorulur. Belirtilen açık adrese 112 acil servis ekibi yönlendirilmektedir. Gelecekte Çanakkale için ambulans da bilgisayar el tabletleri ile navigasyon uygulama ile en uygun yere en kısa sürede ulaşılması gündemde olduğunu öğrenmiş bulunuyorum.

Acil Servis Nedir?

Her yaş grubundan hastaları etkileyen rahatsızlıklar ve yaralanmaların akut ve aciliyet gerektiren durumların önlenmesi, tanınması ve tedavisi için gereken bilgi ve beceriye dayalı bir hizmettir. 7 gün ve 24 saat hizmet verilmektedir.

 Triyaj nedir?

Seçmek, sıralamak anlamındadır. Triyaj Acil servise başvuran bireylerde hastalık ya da yaralanmanın şiddetini tanımlamak ve yaşam riski en fazla olanların belirlenmesini sağlamak için kullanılan dinamik ve sürekli bir süreçtir. (etkili hizmet). Renklere göre triyaj şöyle açıklanabilir.  Hastaların Acil servise başvuran hastaların, hastalıklar ile ilgili son durumları, hastalık belirtilerinin şiddeti ve hasta durumlarının aciliyeti göz önüne alınarak, bu konuda eğitim almış, sağlık personeli tarafından, durum kontrolü yapılarak, acil servis içinde öncelik belirleme işlemidir.

Kırmızı alan; hastanın hayatının ciddi anlamda tehdit altında olduğu durum hızla değerlendirilmeli.

Sarı alan; hayati tehlikesi devam eden, önemli derecede morbidite oranı olan.

Yeşil alan; hastanın normal bir şekilde hastaneye gelerek acillere ayaktan başvurması.

Toplumda %26-27 olan acil hasta oranı içinde, %16’sının acil olmayan hasta olduğu bilinmektedir. Amaç acil olmayan hastanın acil olmadığını tespit edip, normal polikliniklere yönlendirmek.

05.10.2018 ‘de Sağlık Bakanımız Fahrettin Koca’nın konuşmasını okuyup ve dinlediğimde, Acil olmayan hastanın  acil servise başvurma nedenleri arasında; acile gelen hastanın katılım payı vermemesi, acilde randevu almadan hızlı hizmet alınmasının olduğunu bu neden ile , hastanelerde randevu sistemi kolaylaştırılacağını, hizmet tarzının değişeceğini ifade etmiştir.

Acil servis şartları daha geliştirilmeli, düzeltmelerin yapılması gerekmektedir.

 Son dönemlerde doktora şiddet söz konusu, Acil servisler için söyleyecekleriniz nelerdir?

Doktora şiddet her ne kadar kişiler arası şiddet türü olsa da bir kamu sağlığı sorunudur. Sağlık hizmetlerinden yararlanan nüfus sayısının hızla artması kaynaklı olarak (sağlık yatırımları uyumlu olmalı, yeterli sayıda personel dağılımı olmalı), sağlık çalışanları ile hasta ve hasta yakınları arasındaki iletişim eksikliği, sisteme güvenmeme, kendi adaletini sağlama arzusu gibi durumlar etkilemektedir.

Sağlık bakanlığı sağlık çalışanına yönelik şiddeti önemsemekte ve Sağlık Bakanlığı tarafından Beyaz Kod uygulaması mevcuttur. Kayıtlara göre; 2012 Mayıs ve 2015 Mart ayları arasında 3 yıllık bir zaman diliminde 31.767 sağlık çalışanının şiddete uğradığı bildirilmiştir.18.000 hekim ve üçte biri fiziksel şiddete maruz kalmıştır.

Sağlık kurumları şiddete yaklaşım konusunda  daha donanımlı olmalı. Çalışanlar ise  sahip oldukları hakları bilmeli, mevcut kanunları, şiddet kapsamına giren davranışları, şiddete maruz kaldıklarında neler yapabilecekleri konusunda gerekli bilgilendirmelerin  yapılması gerekiyor. Etkili güvenlik sağlanması, güvenli kapılar, güvenlik kameraları metal dedektörler, panik alarmları yapılması düşünülebilir.Eleman yeterliliği, fizik yapı ve donanım , iletişim eğitimi, şiddete ilişkin yasal düzenlemelerin yapılması ve uygulanması gerekmektedir.Şiddet mağduru olan sağlık çalışanına yeterli hukuki ve psikolojik destek verilmelidir. Sağlık çalışanlarının özverili çalışma koşullarına kamu spotlarında yer verilmeli, sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarının medya ve diğer iletişim araçları kullanarak sağlık çalışanları ile hizmet alanları içeriği çift yönlü bir bakış açısı ile verilmesi, şiddetin önlenmesine yönelik alınması gereken önerileri oluşturmaktadır.